|
Evidence for Refskak
1 pieces of evidence found.
Id DLP.Evidence.1559
Type Contemporary text
Location Iceland
Date 1862-01-01 - 1889-12-31
Rules Cross-shaped board,made of four 3x3 intersecting lines with diagonals. One player plays as the fox, which begins on the central space of the board. The other player plays as the lambs, who start in the spaces of one arm of the cross and the line of seven spots in front of that arm. Players alternate turns moving their pieces along the lines. The fox may capture one lamb by hopping over it in a straight line to an empty space on the opposite side of it. The fox wins by capturing seven lambs, the lambs win by blocking the fox so it cannot move.
Content "Refskák. Eg hefi aldrei séð sérstakt refskákartafiborð, og efa, að það sé til. Taflmyndin er optast krítuð á fjöl, eða þá strykuð
á bréf eða reikníngsspjald. Hún er svona: Tveir menn tefla refskák, eins og flest önnur töfl. Annar hefir tóu, en hinn hefir 13 lömb. Eg set að hornið A snui að lambamanninum. og skipar hann þeim á reitina 1—13. Hinn setur aptur tóuna á miðreitinn, x. Það er mark og mið lambamannsins að bræla tóuna inni, skipa lömbunum svo, að tóan geti ekk- ert komizt, en hinn reynir aptur til að varna því, og lætur tóu sína drepa sern flest lömb. Lambamaðurinn ver þau aptur
eptir mætti, því eptir því sem hann hefir fleiri lömb, eptir því veitir honum hægra að bræla tóunainni. Drápið fer þannig fram: Ef tóau stendur á einhverju lambi, þ. e. ef lamb stendur á reit þeim, sem er næstur tóunni, en ekkert á þeim, sem er annar reitur frá henni, í beina línu, þá má hún stökkva yfir lambið, og yfir á auða reitinu. Hún drepur þá lambið um leið. Það er tekið á burt, og er úr sögunni. Ef tóan stendur t, d. á 9 og lamb á 12, en ekkert á 5, þá má hún stökkva á 12 og drepa lambið. Gángur- inn er annars eðlilegur. Lömbin fara leiðar sinnar og tóan eltir þau. Bæði mega fara á alla reiti í tatiinu, eptir beinum línum. bæði aptur á bak og áfram. Hættast er tóunni. ef bún fer út í hornin ABCD og forðast hún það því eins og heitan eld. Aptur neyðist bún stundum til þess, ef lömbin reka hart á eptir. Þegar tóan getur ekki komizt neitt, er hún bræld .eða brend inni, en til þess verða lömb að standa á tveimur næstu reitum við hana, í allar áttir, því ef að eins væri lamb á naista reit, þá gæti tóan drepið það og sloppið svo. Ef tóan stendur t. d. á c, þá er hún því að eins bræld inni, að lömb standi á a, b, h, g, d og e. Miklu er auð- veldara að vera með lömbin en tóuna, og ef sá er góður taflmaður, sem hefir þau, þá á hann vinnínginn vísan.
Ekki eru neinir sérstakir taflmenn í refskák. Gler eða kaffiibaunir eru hafðar fyrir lömb, en eitthvað stærra, t. d. hnappur eða fíngurbjörg fyrir tóu.
Refskák er algeingasta tafl þar sem jeg þekki til. J. Ól. segir líka, að bvert mannsbarn kunni hana. Hún hefir verið eins á hans dögum og hún er nú, eða að minsta kosti er refskákarmynd sú, sem hann hefir dregið upp, alveg eins og sú sem hér er prentuð. Sigurður málari segir, að refskák tnuni vera sama sem hnottafl eða hnettafl það. sem tíðkaðist í gamla daga2, og drepur J. Ól. þegar á það.
í »SpilIebog for Börn<; Kmh. 1858; bls. 38—36 er lýsíng á tafli, sem á talsvert skylt við refskák. J>að heitir Beleiringsspil. Taflborðið er alveg eins og refskákartaflborð. Tveir tefla. Annar stýrir 24 töflum, en hinn tveimur. J>að segir sig sjálft, að þær verða að vera mislitar, þessar tvær t. d. hvítar, en hinar svartar. Einhver ferhyrníngurinn er kastali t. d. A, og verja hvítu töflurnar hann, en svörtu töflunum er skipað á hina reitina, °g sækja þær að kastalanura. Ef þær geta þokað varnartöflunum burt, og °áð undir sig öllum kastalareitunum, þ. e. 3—9 og 12—13, þá hefir sá oonið, sem stýrir þeim, en annars tapað. Varnartöflurnar mega drepa sóknar- töflurnar og fara aptur og fram um taflborðið eptir öllum línunum. Sóknar-töfiurnar mega aptur að eins drepa varnartöflurnar, þegar þær gleyma að
drepa, og auk þess mega þær ekki fara um sumar línurnar." Arnarson and Daviðsson 1888-1892: 298-300.
Confidence 100
Source Arnarson, J and O. Daviðsson. 1888-1892. Islenzkar Gatur, Skemantir, Vikivakar og Þulur. Copenhagen: S. L. Möllers.
|
